OGRÓDEK PSZCZELARZA

W pasiece Pszczółka Maja z Kłaja wszyscy zgadzają się, że pszczoły miodne są istotną częścią naszego ekosystemu. Robimy wszystko, co możemy, aby je chronić. Przejrzyj tę witrynę i zapoznaj się z roślinami, które pomogą naszym pszczołom w zwiększeniu wydajności miodnej.

​

Co warto mieć w ogrodzie:

Dla powiększenia pożytków dla naszych pszczółek warto pomyśleć o:

Serdecznik pospolity

Występują nazwy tradycyjne: lwie serce, lwi ogon, gęsia stopa lub ogon niedźwiedzi,

Gatunek z rodziny jasnotowców, rozpowszechnionym w Europie i w Azji.

Nazwa gatunkowa cardiaca wynika z głównego zastosowania surowca zielarskiego w zaburzeniach pracy serca.

Serdecznik pochodzi prawdopodobnie z Syberii - skąd w średniowieczu został sprowadzony do Europy przez ludy azjatyckie, podczas ich wędrówek na zachód.

Naturalnym siedliskiem serdecznika są przydroża, rumowiska, suche pastwiska, zwłaszcza stanowiska słoneczne i bogate w wapń.

Serdecznik to bylina o krótkim, poziomym kłączu, wytwarzająca wzniesione, rozgałęzione łodygi, dorastające do 150 cm. Łodygi są sztywne, w środku puste, czterokanciaste, często czerwono-fioletowo nabiegłe. Liście dolne mają budowę dłoniastosieczną, górne trójsieczną. Kwiaty, charakterystyczne dla rodziny Lamiaceae, są dwuwargowe, biało-różowe, siedzące, zebrane w nibyokółki w kątach liści, na pędach głównych i bocznych. Na wszystkich częściach rośliny występują włoski okrywające, które nadają jej srebrzystą barwę.

W ogródku przypasiecznym udaje się praktycznie na każdym gruncie, poza stanowiskami o zbyt dużej wilgotności. Serdecznik nie ma specjalnych wymagań glebowych, rośnie pod płotami i na przydrożach, zarówno na glebach piaszczystych jak i na ciężkich glebach gliniastych.

Wysiew z nasion: jesienią/zimą (na głębokość 1-1.5cm) lub na wiosną (na głębokość 2-3cm), rządki co 80-90cm. Zwykle zakwita w drugi roku od wysiewu, choć niektóre rośliny kwitną już w tym samym.roku.
Sadzonki jednoroczne: sadzimy w rzędach umożliwiających spulchnienie gleby glebogryzarką tj. 80-90cm jesienią lub wiosną. Odległość między roślinami w rzędach 25-40cm.
Pielęgnacja uprawy polega na kilkukrotnym spulchnieniu przestrzeni międzyrzędowej oraz usunięciu chwastów między roślinami. W drugim roku kosimy po przekwitnięciu kwiatów (w sierpniu) oraz spulchniamy przestrzeń międzyrzędową (przed spodziewanymi opadami deszczu).
Spulchnienie gleby między rzędami trzeba powtórzyć też 2-3 krotnie na wiosnę.
          Uprawę nawozimy azotem i fosforem (po 45 kg na 1 ha).

Kwitnie od czerwca do sierpnia i zaliczany jest do roślin wybitnie miododajnych.
Najchętniej odwiedzany jest przez pszczoły w początkowym okresie kwitnienia. Serdecznik jest również licznie odwiedzany przez trzmiele.

Wydajność nektarowa: 450kg/ha.

Przegorzan

Przegorzan - miododajna i efektowna bylina

Charakterystyka

Przegorzan to bylina z rodziny astrowatych, pochodząca z kamienistych rejonów Europy południowej i Bałkanów. Jest mało wymagająca, dlatego bez względu na podłoże rośnie szybko i bujnie. Głównie żyje na glebach słabych, wapiennych. Przegorzan zazwyczaj stanowi ozdobę przydomowego ogrodu, rosnąc na rabatach i miejscach pochyłych. Jest rośliną miododajną, dlatego na jego kwiatostanach zawsze jest dużo os, pszczół i trzmieli.

Jest rośliną pochodzenia stepowego. Występuje w zachodniej Azji i środkowej Europie. W Polsce pojawił się mniej więcej w XVI w. i jest rośliną średnio pospolitą, wręcz ruderalną. Jest to okazała bylina, posiadająca grube i głęboko sięgające korzenie palowe - bardzo słabo rozgałęzione. Cała roślina jest bardzo podobna do ostu. Jej sztywne, pokryte białym filcem pędy osiągają wysokość około 100 cm (do 200cm). Łodyga jest wzniesiona, gruba, pokryta białawym kutnerem i gruczołowato owłosiona. Ulistnienie ułożone skrętolegle. Liście długie do 25-35 cm, największe - odziomkowe, pędowe coraz mniejsze i mniej wrębne. Są siedzące, pierzastodzielne, (pierzasto wcinane), ostro ząbkowane i kolczaste, o trójkątnie lancetowatych, odcinkach. Z górnej strony liście są zielone, na spodniej pokryte wełnistym, białym kutnerem.

Przegorzan bardzo dobrze nadaje się na nasadzenia naturalistyczne oraz na tzw. suche rabaty. Nadaje się też na kwiat cięty, do wykorzystania w suchych bukietach. Jest rośliną miododajną - przyciąga sporo os, pszczół, trzmieli i czasem bywa uprawiany w tym celu. Gatunek chętnie sadzony na jesiennych rabatach bylinowych ze względu na dekoracyjność - spore rozmiary, dekoracyjne ulistnienie i ładne kolczaste kwiatostany (stąd nazwa łacińska „echinus” – jeż). Gatunek łatwy w uprawie. Jest rośliną lekko trującą. Rozmnażamy je przez wysiew nasion, a odmiany przez sadzonki korzeniowe i podział karp.

Przegorzan zakwita w drugim roku uprawy. Kwitnie od lipca do września, jest owadopylny. Kwiaty barwy szaro-niebieskiej zebrane są na szczycie pędu w idealnie kuliste główki o średnicy 3-6 cm. Główka złożona jest z licznych jednokwiatowych koszyczków - tylko kwiaty rurkowe, podparte podsadkami. Już przed kwitnieniem wybarwiają się na kolor stalowo-niebieski - korona kwiatu jest o 5 języczkowatych ząbkach, a pylniki są ciemnoniebieskie zrośnięte w rurkę. Po kwitnieniu warto rośliny mocno przyciąć, prowokując drugie kwitnienie. Owocem jest niełupka o długości 8-12 mm, zawiązuje nasiona bardzo obficie.
Jest to roślina wytrzymała i ekspansywna. Wymaga stanowiska słonecznego(nawet palące słońce), i suchego, osłoniętego od wiatru. Gatunek również niewybredny w stosunku do gleby. Gleba raczej przeciętna, raczej sucha, luźna, przepuszczalna, piaszczysta, nawet żwir. Unikać jedynie należy gleb ciężkich i wilgotnych. Warunkiem jest zawartość sporej ilości wapnia i odczyn podłoża od obojętnego do lekko zasadowego. Jest rośliną w pełni mrozoodporną.

Uprawa
Do prawidłowego rozwoju i wzrostu roślina potrzebuje gleby suchej, o dobrym drenażu oraz słonecznego, najlepiej w pełnym słońcu, i ciepłego stanowiska. Przegorzan nie toleruje, szczególnie w okresie zimowym, wilgoci w podłożu. Bylina jest odporna na suszę i dobrze radzi sobie w takich warunkach, problematyczna dla niej jest pogoda deszczowa. Pielęgnacja rośliny opiera się przede wszystkim na regularnym, ale umiarkowanym podlewaniu, ponieważ nie znosi ona nadmiernej wilgoci. Po ustaniu kwitnienia (bylina kwitnie od lipca do października), ewentualnie wiosną, przegorzan należy ściąć przy ziemi, przez co w kolejnym sezonie odpowiednio się rozrośnie, a jego kuliste kwiatostany będą pełniejsze.

Rozmnażanie
Bylina rozmnaża się przede wszystkim z nasion, które wysiewamy wczesną wiosną do inspektu. Aby nasiona lepiej i szybciej wzeszły, należy namoczyć je w wodzie na dobę. Następnie odsączyć i pozostawić do przeschnięcia. Tak przygotowane nasiona kiełkują po 5−10 dniach. Młode rośliny (o wysokości 4−6 cm) sadzimy do gruntu późnym latem. Dojrzałe rośliny dzielimy jesienią lub wczesną wiosną albo pobieramy sadzonki korzeniowe pod koniec jesieni i ukorzeniamy je w inspekcie w trakcie zimy. Przegorzan sadzimy w ziemię odchwaszczoną. Rośliny sadzimy w rzędach, w odstępach co metr i taki sam odstęp zachowujemy pomiędzy poszczególnymi rzędami.

Zastosowanie
Przegorzan, niezależnie od swojej miododajności, jest rośliną o właściwościach gospodarczych i leczniczych. W wielu krajach kwiatostany tej byliny spożywane są jak karczochy, dostarczając tym samym organizmowi duże ilości witaminy C. Owoce przegorzanu zawierają 27% tłuszczu, a uzyskany z nich olej jest wykorzystywany do celów technicznych. Przemysł farmaceutyczny czerpie z tej byliny alkaloid echinopsynę, która zawarta jest w owocach byliny, a jej właściwości są zbliżone do strychniny – zwiększa ciśnienie krwi i pobudliwość rdzenia kręgowego, wzmaga napięcie mięśni szkieletowych i działa wzmacniająco na organizm człowieka. Ścięty przegorzan idealnie nadaje się jako komponent do suchych bukietów. W tym celu należy ściąć kwiatostany do suszenia, zanim otworzą się w pełni.

Gatunki

Przegorzan kulisty jest rośliną dwuletnią. Należy do roślinności stepowej, która występuje na terenie wschodniej części Europy oraz zachodniej Azji. W porównaniu z pozostałymi gatunkami przegorzan kulisty osiąga największe wymiary. Bylina ta ma nawet 2 m wysokości. Kwiatostany mają średnicę 6 cm i są stalowoniebieskie. Przegorzan kulisty zakwita najwcześniej ze wszystkich przegorzanów i wytwarza nektar najobficiej (w temperaturze 25−30°C), w przeliczeniu 800 kg/ha. Zawartość cukrów w nektarze dochodzi do 60−70%. Bylina ta należy do antropofitów zadomowionych.

Przegorzan pospolity jest najbardziej miododajną odmianą wśród przegorzanów wieloletnich. Wytwarza nektar w przeliczeniu 450 kg/ha. Jego sztywne pędy osiągają wysokość około 1 m, a kwiatostany przybierają różne odcienie błękitu. Przegorzan pospolity jest gatunkiem uprawianym.

Przegorzan węgierski dorasta do wysokości 1,6 m. Jego kwiatostany przybierają kolor fioletowo-niebieski. Przegorzan węgierski rozmnaża się z nasion i przez odrosty. Wydajność miodowa tej byliny wynosi 410 kg/ha.

Trojeść amerykańska

Roślina trwała z rodziny trojeściowatych . Trojeść amerykańska pochodzi z Ameryki i już na stałe zadomowiła się w naszym klimacie. Rozchodzący się zapach kwiatów niesie pszczelarzom ukojenie, a pszczołom roślina ta dostarcza niezliczonych ilości nektaru. Można ją rozmnażać przez kłącza i nasiona. Dojrzała torebka nasienna pęka i wiatr je rozsiewa jak popularne dmuchawce. Natomiast kłącza trojeści kolorem i kształtem przypominają perz.

Zawiera sok mleczny. Łodygi proste, wyso­kości od 1 do 1,8 m. Liście krótkoogonkowe, eliptyczne. Kwiato­stany wielokwiatowe, półkoliste, wyrastające z kątów liści. Owocem jest miękko kol­czasta i owłosiona torebka. Nasiona są okrągłe, spłaszczone i za­opatrzone w miękki jedwabisty puch.

Trojeść kwitnie od końca czerwca w ciągu 3—4 tygodni.

Kwia­ty odznaczają się mocną i przyjemną wonią. Są masowo odwie­dzane przez pszczoły. Każdy z 5 nektarników wydziela dziennie około 3 mg nektaru, a więc jeden kwiat w ciągu 8 dni swego życia może dostarczać 120 mg.

Wydajność miodowa około 600 kg z ha.

Miód jest jasnożółty, o delikatnym smaku i subtelnym aromacie. Ponieważ pyłek trojeści jest zlepio­ny w pyłkowiny, pszczoły nie mogą z niego uformować obnóża, więc miód otrzymany z tej rośliny nie jest wcale zaprószony jej pyłkiem.

Roślina ta najlepiej rośnie i obficie kwitnie na glebach urodzajnych, ale udaje się również na niezbyt jałowych glebach piaszczystych. Wymaga jednak stanowiska słonecznego, zacienio­na rozrastającymi się koronami drzew — zanika.

Rozmnaża się ją najłatwiej z podziału podziemnych rozłogów i wtedy zakwita w drugim roku, lub z nasion, wówczas zakwita w trzecim lub czwartym roku. Nasiona należy wysiewać wiosną do zimnego inspektu lub na rozsadniku. Siewki pikuje się na za­gonie (w odstępach 15 cm), gdzie pozostają przez rok lub dwa, po czym przesadza się ją na miejsce stałe. Rośliny trwają na jednym miejscu do 20 lat, a ponieważ rozmnażają się przez rozłogi, więc zachwaszczają teren. Sok trojeści zawiera 3°/o kauczuku, a łodygi dostarczają włókna. Dawniej uprawiano ją dla celów przemysło­wych, obecnie zaś ma ona znaczenie tylko w pszczelarstwie i jako roślina ozdobna. Można ją sadzić w ogrodach w takich miejscach, gdzie rozrastanie się jej nie przeszkadza innym roślinom.

Przed wysiewem nasion musimy dokładnie oczyścić ziemię z chwastów. Wytyczamy rzędy co 10-15 cm. Starajmy się przeznaczyć tyle miejsca pod rozsadnik, aby było 600-700 sztuk roślin do przesadzenia. Trojeść amerykańska jest rośliną niełatwą w pierwszych 5 latach uprawy. Im więcej posadzonych roślin, tym większa pewność, że trojeść będzie rozmnażała się sama poprzez rozsiewanie nasion i odrosty korzeniowe, czyli rozłogi. Przed wysianiem nasion można na rozsadniku rozsypać pięciocentymetrową warstwę żółtego piasku, co opóźni wzrost chwastów.

Drobne nasiona trojeści siejemy w wyznaczone rzędy na głębokość 1 cm. Nie powinny się one stykać ze sobą. Dla uzyskania wprawy proponuję kilka razy spróbować wysiać nasiona na papier przed sianiem w rzędy. Aby trojeść szybciej kiełkowała, dobrze jest przez 24 godziny moczyć nasiona w wodzie i na kilka godzin przed wysianiem wyjąć z wody i wysuszyć na warstwie papieru lub materiału. Obsuszone nasiona siejemy w rowki zrobione wcześniej w żółtym piasku. Rozsadnik powinien znajdować się w lekkim cieniu tak, aby promienie słoneczne nie wysuszały ziemi.

Ziemia na rozsadniku musi być wilgotna. Podczas dużych upałów należy ją podlewać rano i wieczorem, najlepiej mgiełką o niskim ciśnieniu. Duże ciśnienie wody będzie wymywało nasiona z ziemi. Podczas wschodów roślin wodę będziemy lać pomiędzy rzędy trojeści co drugi dzień wieczorem tak długo, aż woda wsiąknie w ziemię na głębokość 10 cm. Należy pamiętać, że im starsze rośliny, tym podlewanie rzadsze, ale obfitsze.

Sadzenie trojeści na miejsca stałe

Gdy rośliny osiągną 10 cm wysokości możemy je z rozsadnika przesadzić na miejsce stałe. Najlepsza pora sadzenia to wieczór lub pochmurny dzień, a gleba powinna być nasiąknięta wodą na głębokość 10 cm. Miejsce sadzenia powinno być osłonięte od wiatrów. Najprostszym sposobem jest posadzenie żywopłotu, np. ze śnieguliczki, która osiąga wysokość do 2,5 m i kwitnie od wiosny do późnej jesieni.

Trojeść amerykańską sadzimy w rzędzie co 70 cm, rząd od rzędu co metr. Rozstawa tak posadzonych roślin daje możliwość rozrastaniu się plantacji w pierwszych latach po posadzeniu.

Nadaje się również, podobnie jak przegorzan, do obsadzania wolnych miejsc na terenach składów i magazynów, gdzie przyczyni się do ich estetycznego zazielenienia.

Oman wielki.

Kwitnie od czerwca do września ze szczytem między połową lipca i sierpnia. Wtedy jest oblegany przez motyle, trzmiele i wszelkie błonkówki. Jest również rośliną pszczelarską. Jeszcze u nas niezbyt częstą, ale inwazyjną.

Brak wiarygodnych danych dot. wydajności miodowej i pyłkowej. Na podstawie literatury i obserwacji można stwierdzić, że jest bardzo chętnie odwiedzany przez pszczoły.

Nie ma w sprzedaży miodu z omana. Niewątpliwie byłby cenny dla zdrowia. Nasiona omana są chętnie zjadane przez ptaki, które go rozsiewają.

Bylina, część nadziemna traci liście na zimę. Wysoka na 1,5 do 2,4 m.

Jadalny

Lek. Zawiera inulinę, heleninę i olejek eteryczny.

Mrozoodporny.

Liście duże, pod spodem filcowane.

Na rabaty, kwietniki, założenia naturalistyczne, brzegi stawów i oczek wodnych.

Ładne, złotożółte koszyczki kwiatowe o średnicy do 8 cm, zebrane w wiechę. Kwitnie od czerwca do września.

Uprawa łatwa. Siew wiosenny na rozsadnik, potem przesadzić w rozstawie co najmniej 60 x 60.

Zachwaszcza wilgotny ogród.

Toleruje różne odczyny gleby.

Wszystkie typy mokrych gleb.

Inwazyjny.

Ważna roślina dla pszczół, motyli, trzmieli.

Stanowisko słoneczne i półcień.

Lubi błoto i wilgoć.

Roślina pszczelarska.

Kolendra siewna jest jednorocznym, silnie aromatycznym ziołem osiągającym wysokość 30 - 90cm. Kolendra siewna pochodzi z południowej Europy oraz z obszarów Morza Śródziemnego i jest jednym z najważniejszych przypraw używanych w przyrządzaniu potraw.

Opis: gatunek rośliny jednorocznej należący do rodziny selerowatych. Łodyga wzniesiona, rozgałęziona, żebrowana, naga, 40-100 cm wysokości. Kwiaty jasnoróżowe lub białe, zebrane w baldachy złożone wyrastające na końcach rozgałęzień.

Zioło to posiada 2 typy jasno-zielonych liści. Pierwszy to liście niżej rosnące, szerokie, zębowatego kształtu przypominające płaskie liście pietruszki. Drugi typ to wyższe, koronkowe liście podobne do liści paproci oraz posiadające silniejszy zapach. Należy zaznaczyć, że smak i zapach kolendry siewnej jest szczególnie mocny i ostry.
Małe, okrągłe nasiona występujące po kwiatach mają słodko-ostry aromat. Smak oraz zapach dojrzałych, suszonych nasion kolendry siewnej różni się zupełnie od smaku i aromatu liści. Nasiona, liście, a nawet korzenie mogą być zjadane.

Wydajność miodowa: 150-200 kg/ha. Wydajność pyłkowa: 100-200 kg/ha.

Kwitnienie: od lipca do sierpnia

Uprawa: lubi lekką, dobrze przepuszczalną i żyzną glebę, zasobną w wapń (pH od 4.9 do 8.2). Stanowisko słoneczne i osłonięte od wiatru. Młode rośliny wymagają dużej ilości wody. Podczas dojrzewania owoców należy podwiązać pędy, ponieważ owoce są dość ciężkie i mogą połamać łodygi. Rozmnażanie wyłącznie przez wysiew nasion. Nasiona wysiewamy wczesną wiosną wprost do gruntu. Wschody następują po 2 tygodniach, wówczas przerywamy siewki. Kolendra siewna nie lubi przesadzania.

Kolendra siewna jest odporna na chłód i upał. Wymaga miejsca bardzo słonecznego i częstego podlewania w czasie suszy.

Rozmnaża się z nasion (owoców), które wysiewa się wprost do gruntu na przełomie marca i kwietnia, rozstaw rzędów 40 cm umożliwiający mechaniczne odchwaszczanie, na głębokość 1-1,5 cm. Na 1 ha potrzeba 12 – 15 kg nasion.

Roślina wschodzi po 14-20 dniach i od razu trzeba ją bardzo starannie oplewić oraz spulchnić ziemię pomiędzy rzędami. Początkowo rośliny rosną powoli, szybciej rozrastają się z chwilą wydania pędów kwiatowych. Kolendra kwitnie od drugiej połowy lipca do końca sierpnia.
Ogólnie kolendra siewna jest odporna na owady szkodniki, ale jest nieodporna na choroby wywołane grzybami, zwłaszcza kiedy jest bardzo wilgotno i gleba jest zbyt bogata w azot. Jest podatna na choroby korzeni, gdy gleba nie jest zbyt dobrze odsączana.
Kolendra siewna rozsiewa sie bardzo łatwo i jeśli jest nie kontrolowana może stać się zatwardziałym chwastem.

Facelia błękitna

Jedną z najbardziej wydajnych i miododajnych roślin jest facelia.

Przyjmuje się, że w normalnych warunkach polowych i przy przeciętnej pogodzie wydajność miodowa wcześnie wysianej fa­celii wynosi 300 kg/ha, natomiast na glebie urodzajnej i przy do­brej pogodzie wytwarza dużo kwiatów, a wówczas wydajność może dochodzić do 400—500 kg/ha. Wydajność ta zależy nie tylko od rodzaju gleby, lecz także od nawożenia i warunków atmo­sferycznych w czasie wzrostu i kwitnienia roślin.

Rośliny wysiane późno mają coraz to mniejszą wydajność miodową, a wysiane w sierpniu już nie w każdym roku zdążą zakwitnąć.

Wysiew facelii

Facelia może być wysiewana na każdym rodzaju gleby, chociaż najobficiej kwitnie na glebach żyznych. Nie ma również specjalnych wymagań klimatycznych, ale rośnie lepiej w latach ciepłych i niezbyt mokrych. Radzi sobie stosunkowo dobrze z chwastami, ale jeżeli chcemy samodzielnie uzyskać nasiona na własne potrzeby, musimy wybrać stanowisko jak najmniej zachwaszczone. Jest to ważne przy bardzo wczesnym wiosennym siewie, ponieważ, mimo że facelia potrafi przetrzymać przymrozki do minus pięciu stopni, to niestety jej wegetacja chwilowo zostaje wstrzymana, a chwasty sobie rosną.

Facelię można wysiewać od marca, jak tylko ziemia pozwoli na uprawę, aż do końca lipca. Można wysiewać nasiona również późną jesienią, tak aby nie zdążyły wykiełkować przed zimą, albo wczesną wiosną na zamarzniętą glebę. Jeżeli aura nie sprawi nam psikusa nasze roślinki zakwitną już końcem maja. Dla nas pszczelarzy najlepszym terminem siewu jest okres do końca czerwca. Należy pamiętać, że rośliny z siewu w końcu czerwca nie wydają nasion, ale ich wydajność miodowa jest jeszcze dość wysoka, co łagodzi występujący w sierpniu tzw. trzeci krytyczny okres w pożytkach pszczelich.

Facelię można uprawiać dwa razy w ciągu roku na tym samym stanowisku.

Nie ma ściśle określonej normy wysiewu nasion, gdyż ich ilość zależy od rodzaju gleby. Na glebach żyznych wystarcza 4-6 kg/ha dobrze kiełkujących nasion, na średnich 8-12 kg/ha, a na słabych aż 14-16 kg/ha. Siew, zwłaszcza na małych kawałkach gruntów, z jakim mamy najczęściej do czynienia w naszych pasiekach, możemy wykonywać rzutowo zwiększając trochę ilość nasion i stosując bronę po wysiewie, aby przykryć nasiona. Pamiętajmy, że nasiona facelii zachowują zdolność kiełkowania do 4 lat, a w suchych warunkach nawet do 6 lat.

Siać należy wiosną jak najwcześniej, w rozstawie 20—25 cm, na głębokość 1—1,5 cm siewnikiem z założonymi kółkami ugnia­tającymi, co zapewnia równomierność wschodów. Nasiona nie przykryte ziemią źle kiełkują na świetle, a wysiane za głęboko mogą nie powschodzić. Aby nasiona były równomiernie roz­mieszczone w glebie miesza się je z trocinami uprzednio przesia­nymi przez sito o takich samych wymiarach oczek co nasiona facelii. Na małym obszarze siew wykonuje się ręcznie, zwiększa­jąc ilość nasion. Zbyt gęste wschody można przerzedzić, stosując lekką bronę w poprzek rzędów, zanim rośliny osiągną 5 cm wyso­kości. Odległość między roślinami w rzędach powinna wynosić 6—8 cm. Mimo odchwaszczenia gleby należy przynajmniej jeden raz zastosować opielacz, a w rzędach, chwasty usunąć ręcznie. Niektóre z nich, jak wróble proso, łoboda, rdest, włośnica i chaber są trudne do oddzielenia po omłocie od nasion facelii. Szybko rośnie, obficie nektaruje.

Jedną z największych zalet facelii błękitnej jest jej szybki wzrost. Wschodzi po około tygodniu od zasiewu, a po 50 dniach zakwita. Kwitnienie trwa około 5-6 tygodni, czyli pszczoły mają zapewniony obfity pożytek przez co najmniej półtora miesiąca.

W przypadku wysiewania facelii na potrzeby pszczół warto ograniczyć stosowanie nawozów do minimum. Po pierwsze – są one szkodliwe dla pszczół. A po drugie – nawożona roślina, choć wyrasta większa, dużo słabiej nektaruje. Jeśli więc planujemy obfite zbiory miodu, pozwólmy facelii błękitnej rosnąć bez dodatkowych wspomagaczy.

Dużym problemem w uprawie facelii są też chwasty, które pojawiają się bardzo szybko i są bardzo uciążliwe. Niestety, zastosowanie środków ochrony roślin mogłoby zatruć pszczoły, dlatego trzeba w walce z uciążliwymi chwastami poszukiwać naturalnych rozwiązań. Odchwaszczanie mechaniczne (na przykład bronowanie pola po wzejściu większości roślin) nie jest być może tak skuteczne, jak chemiczne, ale z punktu widzenia pszczół zdecydowanie bardziej bezpieczne.

Pielęgnacja

Przy odpowiedniej wilgotności gleby pierwsze roślinki pojawiają się na 6-8 dzień od daty siewu. Początkowo rosną dość wolno, dlatego ważny jest wspomniany wcześniej siew w glebę wolną od chwastów. Niestety jest to trudne w realizacji, toteż przy siewie siewnikiem można na niewielkich areałach zastosować po wschodach opielacz, a przy większych powierzchniach zastosować herbicydy. Ale jeżeli nie chcemy korzystać z żadnej z tych metod, to nasza facelia też sobie poradzi. Może nie zakwitnie nieskazitelnym fioletem, bo tu i ówdzie będzie z niej coś sterczało, ale przecież to też ma swój urok. Oczywiście, jeżeli chcemy mieć własne nasiona lepiej pozbyć się nieproszonych gości.

Nawożenie

Najlepiej Polifoska (są różne rodzaje)

Najlepsza o zmniejszonej ilości azotu N

Są takie 8 - 24 – 24 lub 10 – 20 – 30 ( N – P2O5 - K2O )

Minimum do wysiewu 200 kg/ha, optimum 300kg/ha

Wysiew nasion 10 kg/ha w rzędy co 25 – 30 cm siewnikiem lub rzutowo ręcznie lub rozsiewaczem nawozów

Siew w każdym przypadku po wymieszaniu nasion facelii z substancją o podobnej granulacji i ciężarze – zwiększa to dokładność wysiewu

Po siewie III/IV pod koniec czerwca będzie po pożytku.

Rośliny można skosić, zebrać z pola, zrobić płytką orkę lub na glebach lżejszych kultywator lub glebogryzarka i można facelię wysiać ponownie. Pożytek będzie w sierpniu.

Facelię na jesień można przyorać zwiększając zasobność gleby w składniki pokarmowe i poprawiając strukturę gleby

Surowce wykorzystywane do produkcji miodu

• Pyłek kwiatowy – Pszczoły zbierają pyłek z roślin owadopylnych i wiatropylnych. Pyłek przechowywany jest w tak zwanych koszyczkach, umieszczonych na odnóżach pszczoły. Pyłek składa się w komórkach plastra, a po fermentacji powstaje z niego pierzga. Stanowi ona dla pszczół źródło witamin i białka.

• Nektar – to słodka wydzielina kwiatowych i pozaświatowych nektarników. W jego skład wchodzi od 5-70 proc. cukrów (glukoza, fruktoza oraz sacharoza). Nektar zawiera też kwasy organiczne, barwniki, olejki eteryczne, aminokwasy, sole mineralne i witaminy. Z nektaru powstaje miód nektarowy inaczej zwany kwiatowym.

• Spadź – to słodka wydzielina, którą znajduje się na gałązkach i liściach roślin iglastych i liściastych. Jest produktem szkodników roślin, tj.: mszyc i miodówek. Owady te odżywiają się sokiem roślinnym (zawierającym cukry, związki azotowe, sole mineralne, żywice i garbniki), a gdy je wykorzystają, ich nadmiar wydalają w postaci słodkiej rosy. Produkt ten zbierają pszczoły, gdyż znajdują się w nim cukry. Z tego produktu powstaje miód spadziowy.

Inne rośliny miododajne

Znajomość wartości pszczelarskiej określonych gatunków roślin pozwala pszczelarzom nie tylko bardziej racjonalnie wykorzystywać istniejące pożytki pszczele i zwiększać zbiory miodu, ale też skuteczniej wzbogacać florę miododajną w okolicach swoich pasiek.

Wśród wymienionych poniżej gatunków roślin miododajnych znajdują się te, które występują w Polsce masowo, zapewniając miód towarowy. Są też gatunki występujące rzadko. Warto też zauważyć, że nie są to wszystkie rośliny miododajne, jakie można spotkać w literaturze, ale zapewne najważniejsze.

Rośliny miododajne występujące w Polsce:

• berberys (Berberis)

• bluszcz pospolity (Hedera helix)

• brodawnik jesienny (Leontodon autumnalis)

• bukszpan pospolity (Buxus sempervirens)

• chaber (Centaurea)

• czarcikęs łąkowy (Succisa pratensis)

• czeremcha zwyczajna (Prunus padus)

• dąbrówka rozłogowa (Ajuga reptans)

• dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum)- tylko pyłkodajny

• facelia błękitna (Phacelia tanacaetifolia)

• farbownik lekarski (Anchusa officinalis)

• gajowiec żółty (Galeobdolon luteum)

• głóg (Crataegus)

• gorczyca (Sinapis)

• gryka zwyczajna (Fagopyrum sagittatum)

• irga (Cotoneaster)

• jasnota (Lamium)

• jeżówka (Echinacea)

• kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanus)

• klon (Acer)

• kocimiętka właściwa (Nepeta cataria)

• komonica (Lotus)

• koniczyna (Trifolium)

• kruszyna pospolita (Rhamnus frangula)

• lawenda lekarska (Lavandula angustifolia)

• ligustr pospolity (Ligstrum vulgare)

• lipa (Tilia)

• lnica pospolita (Linaria vulgaris)

• lucerna (Medicago)

• łubin żółty (Lupinus luteus)

• mahonia ostrolistna (Mahonia aquifolium)

• macierzanka (Thymus)

• malina właściwa (Rubus idaeus)

• melisa lekarska (Melissa officinalis)

• miodunka (Pulmonaria)

• mniszek (Taraxacum)

• nierciepek zw. także balsamina (Impatiens)

• nostrzyk (Melilotus)

• ogórecznik lekarski (Borago officinalis)

• orlik (Aquilegia)

• oset zwisły (Carduus nutans)

• ostrzeń górski (Cynoglossum germanicum)

• pierwiosnek (Primula)

• podbiał pospolity (Tussilago farfara)

• przegorzan kulisty (Echinopas sphaerocephalus)

• pysznogłówka purpurowa (Monarda purpurea)

• rezeda (Reseda)

• robinia akacjowa (Robinia pseudoacacia)

• róża (Rosa)

• Rzepak (Brassica napus)

• sasanka (Pulsatilla)

• serdecznik syberyjski (Leonorus sibiricus)

• siedmiopalecznik błotny (Comarum palustre)

• słonecznik (Helianthus)

• szałwia lekarska (Salvia officinalis)

• ślaz zaniedbany (Malva neglecta)

• śliwa (Prunus)

• śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis)

• tojad (Aconitum)

• wiciokrzew (Lonicera)

• wierzba (Salix)

• winobluszcz (Parthenocissus)

• wrzos (Calluna vulgaris)

• wrzosiec (Erica)

• żywokost lekarski (Symphytum officinale)